Natalia
Burczyk

Dietetyczka, konsultantka żywieniowa

Nadwaga i otyłość

Spis treści

Rosnący problem współczesnego świata

Jak walczyć z nadwagą i otyłością

Jak diagnozuje się insulinooporność?

Dietoterapia nadwagi i otyłości

Wsparcie psychologiczne

Odpowiednio poprowadzona dietoterapia to szansa na sukces

Źródła

Rosnący problem współczesnego świata

Współczesny świat stawia przed społeczeństwem liczne wyzwania. Część z nich jest związana z utrzymaniem zdrowego ciała i umysłu oraz znalezieniem właściwego balansu pomiędzy tymi dwoma aspektami. Nadwaga i otyłość stanowią jedno z istotniejszych zagrożeń dla jakości życia i ogólnego stanu zdrowia milionów ludzi. Niesprzyjające nawyki żywieniowe, brak aktywności fizycznej i stres związany z codziennymi obowiązkami, prowadzą do eskalacji tych problemów.

Wg danych NFZ co druga osoba powyżej 15 r.ż. ma kilka kilogramów za dużo. Trzech na pięciu Polaków ma nadwagę, a jeden na czterech jest otyły. Specjaliści szacują, że w ciągu najbliższych 5 lat nawet 30% społeczeństwa w Polsce będzie się zmagało z chorobą otyłościową.

Jak walczyć z nadwagą i otyłością?

Te dane budzą niepokój. Na szczęście coraz więcej osób zwraca uwagę na znaczenie zdrowego stylu życia. Świadomi ludzie poszukują skutecznych metod redukcji nadmiernej masy ciała. W tym kontekście właśnie, dietoterapia – czyli nauka i sztuka stosowania odpowiednich strategii żywieniowych w celu leczenia poszczególnych schorzeń – staje się kluczowym elementem w walce z nadwagą i otyłością. Jest to zintegrowane podejście, które opiera się na naukowej wiedzy o składnikach odżywczych i ich wpływie na organizm. Jednocześnie uwzględnia indywidualne potrzeby i preferencji pacjentów.

Powikłania nadwagi i otyłości

Ważnym jest, by pamiętać, że nadwaga i otyłość to nie tylko kwestia wyglądu i wydolności organizmu na co dzień. Nadmierna masa ciała to przede wszystkim poważne zagrożenia dla zdrowia. Choroba otyłościowa niesie za sobą zwiększone ryzyko wystąpienia szeregu powikłań. Należą do nich m.in. choroby serca, nadciśnienie oraz cukrzyca typu 2. Dodatkowo obciążający wpływ na stawy może prowadzić do schorzeń układu kostno-mięśniowego. Te z kolei są powiązane z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi oraz skutecznie ograniczają możliwość samodzielnego poruszania się.

Otyłość stanowi również czynnik ryzyka dla problemów ze snem, np. bezdechu sennego oraz zwiększa zagrożenie wystąpienia niektórych rodzajów nowotworów. To wszystko sprawia, że pochylenie się nad zagadnieniem dietoterapii i modyfikacji stylu życia osób z nadwagą i otyłością, wydaje się szczególnie istotna w kontekście zachowania odpowiedniej jakości ich życia.

infografika przedstawiająca powikłania powikłania  jakie niesie za sobą nadwaga i otyłość

Dietoterapia nadwagi i otyłości

Od czego więc zacząć, aby uniknąć rozwoju tych zagrażających życiu i zdrowiu powikłań? Być może dobrym rozwiązaniem okaże się zgłoszenie po pomoc do odpowiedniego specjalisty. Dzięki spersonalizowanej współpracy i zastosowaniu odpowiednich technik, przekonasz się, dlaczego kompleksowa dietoterapia i modyfikacja stylu życia ma ogromną przewagą nad krótkotrwałą, restrykcyjną dietą.  Ta druga nierzadko prowadzi do pogorszenia kondycji fizycznej i psychicznej stosujących ją osób.

Jedna z publikacji podaje, że systematyczna edukacja żywieniowa zwiększa prawdopodobieństwo skutecznej redukcji masy ciała i późniejsze jej utrzymanie. Podkreśla się tym samym przewagę spersonalizowanej opieki specjalistów nad samodzielnymi próbami redukcji masy ciała.

W wyniku rocznej, regularnej edukacji żywieniowej, zarówno kobiety jak i mężczyźni deklarowali istotny spadek częstotliwości spożywania m.in. pszennych makaronów, cukru, boczku, smalcu, masła i śmietany. Bez wątpienia są to produkty powszechnie uważane za niekorzystne dla zdrowia i tuczące. 

W diecie badanych osób zwiększył się natomiast udział pełnoziarnistego pieczywa i kasz, warzyw, ryb oraz twarogu. Zmianom tych nawyków, oprócz utraty masy ciałą, towarzyszyła istotna poprawa lipidogramu, głównie cholesterolu związanego z lipoproteiną LDL oraz trójglicerydów. Znacząco zmniejszyło się również ciśnienie tętnicze krwi.

Indywidualne podejście

Leczenie dietetyczne nadwagi i otyłości uwzględnia indywidualne potrzeby każdego pacjenta. Profesjonalny i kompetentny dietetyk dostosuje plan żywieniowy do Twojego wieku, płci, poziomu aktywności fizycznej oraz ewentualnych problemów zdrowotnych. Dodatkową wartością może się okazać umiejętność słuchania Twoich potrzeb. Jeśli nie lubisz owsianek, nikt nie powinien kazać Ci zajadać ich każdego dnia na śniadanie. Nie bój się mówić o swoich upodobaniach, bo dzięki sprawnej i jasnej komunikacji, zaproponowane rozwiązania będą miały potencjał, aby stać się Twoim nawykiem i przyjemną do utrzymania codziennością. Dzięki współpracy z dietetykiem masz pewność, że otrzymujesz dokładnie to, czego twój organizm potrzebuje, w takiej formie, jaka ściśle odpowiada Twoim osobistym preferencjom. I wcale nie musisz rezygnować z większości produktów, które lubisz Ty i Twoja rodzina.

Zdrowe nawyki żywieniowe

W znakomitej większości przypadków dietoterapia nie polega na tym, aby drastycznie ograniczyć ilość spożywanych kalorii. Powinna się ona opierać raczej na procesie edukacyjnym. W jej trakcie pacjent ma szansę nauczyć się, jak wybierać zdrowe produkty i przygotowywać zbilansowane posiłki. Tworzenie trwałych nawyków żywieniowych pomoże Ci nie tylko schudnąć, ale także utrzymać optymalną wagę w przyszłości. Dodatkowo zdobędziesz wiedzę, która może pomóc w przekazaniu odpowiednich wzorców żywieniowych Twoim dzieciom i innym bliskim Ci osobom. Dzięki temu także ich jakość życia wzrośnie.

Bezpieczeństwo i komfort

Cudowne diety, które obiecują błyskawiczną utratę wagi, często mogą stanowić niebezpieczeństwo dla zdrowia. Leczenie dietetyczne, nadzorowane przez specjalistę to gwarancja, że twoje ciało otrzymuje odpowiednią ilość składników odżywczych, witamin i innych niezbędnych do optymalnego funkcjonowania organizmu substancji. 

Odpowiednio wykwalifikowane w zakresie nauki o żywieniu osoby, takie jak dietetycy, specjaliści ds. żywienia czy technologowie żywienia, dysponują wiedzą dotyczącą niektórych substancji i zawierających ich produktów, które mogą pozytywnie wpływać na metabolizm i czynić proces redukcji masy ciała bardziej wydajnym.

Na uwagę w tej kwestii mogą wg niektórych źródeł zasługiwać m.in. rutyna, kwas chlorogenowy (zawarty w zielonej kawie i nasionach kakaowca), kapsaicyna z ostrych papryczek czy genisteina. Ta ostatnia substancja jest fitoestrogenem, który w sporych ilościach występuje m.in. w soi. Po jej spożyciu w odpowiednio wysokich dawkach obserwowano zmiany stężeń hormonów istotnych dla regulacji apetytu i metabolizmu składników energetycznych. Do tej grupy należą m.in. insulina, leptyna, hormony tarczycy czy kortyzol. W wyniku podania genisteiny zanotowano również korzystne zmiany w lipidogramie. Jeśli więc chcesz dowiedzieć się więcej o takich substancjach i świadomie włączać je do swojego jadłospisu, to odpowiednio prowadzona dietoterapia da Ci na to szansę.

Być może zaproponowana przez Twojego dietetyka forma podania tofu, diametralnie zmieni Twoje dotychczasowe podejście do tego produktu i stanie się on jedną z Twoich ulubionych pozycji w tygodniowym menu. 

Poprawa zdrowia

Jak powszechnie wiadomo, nadwaga i otyłość mogą prowadzić do wielu poważnych schorzeń, takich jak cukrzyca typu 2, choroby serca czy nadciśnienie tętnicze. Zmiana nawyków żywieniowych i redukcja wagi może pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia tych chorób. Przyczyni się również do porawy ogólnego stanu zdrowia. Być może w kontynuowaniu zmian utwierdzi Cię zyskanie większej ilości energii do działania w ciągu dnia. Przekonać Cię może również spadek uczucia zmęczenia czy bardziej wydajny sen. Warto zaznaczyć, że dobrze zbilansowana dieta redukcyjna istotnie wpływa na obniżenie stężenia glukozy oraz cholesterolu. To właśnie podwyższenie tych dwóch parametrów w rutynowych badaniach krwi budzi często duży niepokój zarówno lekarzy jak i pacjentów. Dlatego szczególnie na początku drogi nieoceniona w nauce odpowiedniego komponowania posiłków może okazać się pomoc dietetyka.

Wsparcie psychologiczne

Leczenie dietetyczne to nie tylko kwestia zdrowia fizycznego, ale także jego aspektu psychologicznego. Specjaliści w dziedzinie dietetyki mogą pomóc w radzeniu sobie z emocjami związanymi z jedzeniem, co często odgrywa kluczową rolę w procesie odchudzania. Większość pacjentek deklaruje, że zaproponowana i prowadzona pod okiem specjalisty ds. żywienia dieta, nie przyczynia się do uciążliwego myślenia o jedzeniu. To właśnie obsesyjne myśli często uniemożliwiają utrzymanie jej założeń i postanowień podczas redukcji. Duża część pacjentek ma opinię, że przygotowywanie posiłków, zawartych w opracowanym specjalnie dla nich i spersonalizowanym jadłospisie, sprawia mniejszą trudność niż podczas poprzednich prób odchudzania. U większości osób cotygodniowe wizyty u dietetyka wywołują pozytywne emocje. Część z nich jest szczególnie ciekawa tego, co usłyszą i do jakich wniosków dojdą w ramach kolejnego spotkania ze specjalistą.

Ponad 90% ankietowanych w jednym z badań pacjentek uważa, że spotkania z dietetykiem przyczyniły się do zwiększenia ich wiedzy żywieniowej. Dzięki wyborowi takiego sposobu leczenia nadwagi i otyłości nie odczuwają również wzmożonego stresu związanego z odchudzaniem. Pacjentki oceniają proces redukcji prowadzony pod okiem dietetyka jako bardziej efektywny niż samodzielnie próby.

Przytoczone dane mogą napawać optymizmem. Powinny też skłaniać do podjęcia kompleksowej interwencji i zwrócenia się o pomoc w walce o zdrowie do wykwalifikowanych specjalistów.

Odpowiednio poprowadzona dietoterapia to szansa na sukces

Wnioski są jasne – leczenie dietetyczne nadwagi i otyłości to skuteczna i bezpieczna metoda walki z tymi problemami. Dzięki odpowiedniemu planowi żywieniowemu możesz osiągnąć zdrową wagę, poprawić swoje zdrowie, zmniejszyć ryzyko wystąpienia wielu chorób w przyszłości i zyskać nowe, lepsze i trwałe nawyki żywieniowe. Jeśli zmagasz się z nadwagą lub otyłością, nie wahaj się skonsultować z dietetykiem. Wybieraj specjalistów, którzy są otwarci na holistyczne podejście do Twojego zdrowia i chętnie współpracują z lekarzami, psychologami czy fizjoterapeutami. Dzięki stworzeniu wielospecjalistycznego zespołu, możliwe będzie otoczenie Cię kompleksową opieką i zadbanie o wszystkie aspekty zdrowia, zarówno te fizyczne jak i mentalne.

Źródła:

Ostrowska, L., Stefańska, E., Jastrzębska, M., Adamska, E., Wujek, A., & Waszczeniuk, M. (2012). Wpływ modyfikacji nawyków żywieniowych na wybrane parametry metaboliczne podczas redukcji masy ciała u osób otyłych. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 63(1), 83–90.

Kłósek, P. (2017). Ocena procesu redukcji masy ciała pod kontrolą dietetyka u osób z nadwagą lub otyłością. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 8(3), 117–127.

Rybicka, I., & Szulińska, M. (2012). Wymierne korzyści z redukcji masy ciała w terapii otyłości — badania własne. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 3(4), 140–146.

Smoła K: Dietetyczne i farmakologiczne leczenie nadwagi i otyłości, Journal of NutriLife, 2012, 12.

Szkudelska, K., & Nogowski, L. (2007). Genistein—A dietary compound inducing hormonal and metabolic changes. The Journal of Steroid Biochemistry and Molecular Biology, 105(1-5), 37–45.

Departament Analiz i. Strategii NFZ. (2019). Cukier, otyłość – konsekwencje. Przegląd literatury, szacunki dla Polski.